Racibórz to miasto w województwie śląskim i jedna z dawnych stolic historycznego Górnego Śląska. Przebywali tam książęta opolsko-raciborscy. Mimo że tereny Górnego Śląska kojarzone są głównie z kopalniami, to Racibórz jest takim miastem, gdzie można znaleźć sporo ciekawych atrakcji turystycznych. Racibórz uzyskał prawa miejskie w 1217 roku. Obecnie zamieszkuje go ponad 50 000 ludzi. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od imienia „Racibor”.
Rynek miejski położony w centrum Raciborza był centralnym placem średniowiecznego założenia urbanistycznego. Obecnie najważniejsza przestrzeń publiczna miasta.
W średniowieczu raciborski rynek był w środku zabudowany[1]. W środku znajdował się ratusz, który został wzmiankowany w dokumentach z 1361 roku, a także obok ratusza znajdował się dom kupców, o którym jest mowa już w 1313 roku oraz wokół rynku murowane sukiennice wymienione w dokumentach z 1293 roku. Na Rynku znajdowały się stragany, kramy oraz ławy, a w dokumentach mówi się po ulicy Kramarskiej, która miała być przedłużeniem ulicy Odrzańskiej[2]. 8 października 1488 roku po południu na rogu Rynku przy wylocie obecnej ulicy Mickiewicza wybuchł pożar, który strawił całą wschodnią pierzeję kościoła św. Jakuba, ratusz, budy kramarskie, rezydencję kanoników, a także wieżę kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jednak budowle w środku Rynku znikły najprawdopodobniej w 1722 roku po pożarze. Po tym pożarze zniesiono zabudowę w środku Rynku. Najstarszy plan rynku w formie kolorowego, odręcznego rysunku powstał dopiero w 1750 roku, na którym znajdowały się trzy ulice odchodzące od Rynku, mianowicie: Odrzańska, Nowa i Rzeźnicza. Prawdopodobnie od 1780 roku, naprzeciw rezydencji miejskiej hrabiów von Gaschin znajdował się budynek głównego odwachu. Następnie został przeniesiony na plac Zborowy w 1866 roku, a poprzednią siedzibę rozebrano. W 1817 roku przy Rynku wybudowano duży budynek dla Ziemstwa Górnośląskiego (Oberschlesische Fürstentumslandschaft). Budynki znajdujące się w zachodniej pierzei był bardzo duże, często przekraczały trzy kondygnacje. Naprzeciw obecnego Domu Towarowego Bolko znajdowała się rorkastla, był to murowany pojemnik z rurami, który dostarczał wodę dla miasta z Obory.
Zamek w Raciborzu – gród wzmiankowany w Kronice Galla Anonima we wpisie datowanym na rok 1108. Pierwsze partie ceglane powstały prawdopodobnie w połowie XIII wieku.
Historia:
Przypuszcza się, że pierwsza wzmianka o raciborskim grodzie powstała około 845 roku w nocie zwanej Geografem Bawarskim. Wspomina ona o plemieniu Gołężyców zamieszkującym dorzecze Górnej Odry, które posiadało tam pięć grodów. Na podstawie badań przypuszcza się, że jednym z tych grodów był właśnie Racibórz. Domniema się także, że mogło tu być Eburium, legendarna stolica Kwadów.
Architektura:
Zamek posiada zarówno elementy gotyckie, jak i renesansowe, z cechami stylowymi, które w znacznej mierze zostały już zatarte. Wszystkie budynki są murowane z cegły i otynkowane.
Pomnik Matki Polki – pomnik z brązu, poświęcony wszystkim śląskim matkom wychowującym swoje dzieci w duchu polskiego patriotyzmu, zlokalizowany na placu Mostowym w Raciborzu, niedaleko koryta Odry. Został zaprojektowany przez artystę plastyka Jana Borowczaka. Przedstawia śmiało patrzącą i kroczącą przed siebie, wyprostowaną kobietę z dzieckiem na ręku.
Propozycja budowy pomnika pojawiła się na spotkaniu Polek w Raciborzu. W celu realizacji projektu powołano obywatelski komitet budowy pomnika. W 1971 r. podczas Apelu Powstańczego na Górze Świętej Anny wygłoszono akt erekcyjny.
Początkowo pomnik miał mieć inny kształt, a kobieta, zamiast jednego, miała trzymać trójkę dzieci, symbolizujących trzy powstania śląskie i być ubrana w strój regionalny. Koncepcja ta nie zyskała jednak akceptacji w ministerstwie kultury. Środki na budowę pozyskano z dotacji państwowych, funduszu Rady Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa oraz ze składek w ramach czynu społecznego. Odlano go w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych. Złożony jest z 30 elementów o łącznej masie 3 Mg i wysokości 6,7 m. Uroczyste odsłonięcie monumentu miało miejsce 14 lipca 1973 r. w obecności przedstawicieli władz oraz 20 tys. zebranych ludzi. Uroczystość ta stała się tłem dla wydarzeń jednego z opowiadań Brunona Strzałki, zamieszczonego w zbiorze Godki i bojki śląskie. Przez pewien czas tradycją było składanie przed pomnikiem kwiatów przez nowożeńców.
Kościół św. Jakuba to jedyna pozostałość po klasztorze dominikanów. Jego powstanie wiąże się ze sprowadzeniem zakonu Dominikanów około 1258 roku. Prawdopodobnie w tym samym roku został konsekrowany przez biskupa wrocławskiego Tomasza I. Obecny wygląd budowli pochodzi z początków XV wieku, po pożarze z 1300 roku.
Dzisiejszy główny układ architektoniczny powstał w wyniku przebudowy zakończonej w roku 1655, po pożarze z 1637 roku. Data odbudowy wraz z herbem Odrowążów, z których wywodzą się śląscy dominikanie – św. Jacek i błogosławiony Czesław widnieją na kamiennej ościeżnicy drzwi prowadzących od północnej strony na chór. W tym roku powstała również kaplica grobowa rodziny hrabiów von Gaschin oraz Matki Boskiej Szkaplerznej, poprzez podwyższenie i postawienie filarów w zachodnim przęśle nawy. W 1810 roku po kasacji klasztoru dominikanów również kościół przyklasztorny miał zostać zlikwidowany. Jednak w wyniku zabiegów duchowieństwa 24 sierpnia 1811 roku zawarto porozumienie. Mówiło ono, że w kościele św. Jakuba będą odprawiane nabożeństwa w języku polskim. Królewski Urząd Skarbowy przeznaczył 926 talarów na utrzymanie dwóch duchownych i kościelnego, a także na zakup sprzętów liturgicznych. Nabożeństwa w języku polskim odprawiane były w tym kościele do roku 1938. Podczas renowacji kościoła w latach 1822-1823 wymieniono między innymi gonty na niepalny dach. W 1874 roku przebudowano elewację kościoła.
W 1945 roku wskutek działań wojennych spalił się dach, ołtarz oraz uszkodzono sklepienie prezbiterium w kościele. Odbudowę rozpoczęto w tym samym roku, a zakończono w 1947. Kościół św. Jakuba pełnił wtedy, do czasu odbudowy kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny rolę kościoła parafialnego dla centrum miasta.
Pomnik-parowóz wąskotorowy Tw53-2570, wyprodukowany w 1953 r. w zakładach Fablok Chrzanów. Od 1955 r. służył w Górnośląskich Kolejach Wąskotorowych, m.in. na trasie Racibórz - Rudy - Trynek. Otrzymał nazwę "Halinka" dla upamiętnienia Haliny Tarkoty, byłej zastępczyni naczelnika stacji PKP w Raciborzu. Na początku XXI w. był skorodowany i zdewastowany.
W latach 2016-17 został wyremontowany i przeniesiony na wyspę centralną Placu Dworcowego. Obecna lokalizacja jest trzecią w historii pojazdu jako pomnika (po raz pierwszy ustawiono go w 1985 r. - bezpośrednio przed budynkiem dworca). Pomnikowi towarzyszy dwuczęściowy semafor kształtowy.